Małe ciało niebieskie, ale wielki astronom
W biuletynie z 29 kwietnia 2024 r., wydawanym przez Komitet ds. Nazewnictwa Małych Ciał w Układzie Słonecznym Międzynarodowej Unii Astronomicznej znalazła się informacja, że asteroida o numerze 191775 od teraz nosi nazwę Poczobut.
Asteroida, krążąca wokół Słońca w głównym pasie asteroid, została odkryta w 2004 r. przez dwóch litewskich uczonych: dr. Kazimierasa Černisa i dr. Justasa Zdanavičius. Obiega Słońce w 4,5 roku.
Marcin Poczobut-Odlanicki (jego nazwisko można spotkać także w wersji w podwójnym „t”: Poczobutt-Odlanicki, np. krater na Księżycu, nazwany również na jego cześć, nazywa się Poczobutt) był matematykiem, wybitnym astronomem i jezuitą. Żył w latach 1728-1810. Był dyrektorem Wileńskiego Obserwatorium Astronomicznego, które pod jego kierownictwem stało się jedną z najbardziej liczących się tego typu placówek w Europie, a także przez ponad 40 lat profesorem Uniwersytetu Wileńskiego i rektorem tej uczelni przez 19 lat.
Dzisiaj o. Poczobut-Odlanicki jest mało znany poza światem nauki, ale w swojej epoce był dość sławną postacią. Wspomniał o nim np. Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu w słowach Podkomorzego:
I ja astronomiji słuchałem dwa lata
W Wilnie, gdzie Puzynina, mądra i bogata
Pani, oddała dochód z wioski dwiestu chłopów
Na zakupienie różnych szkieł i teleskopów;
Ksiądz Poczobut, człek sławny, był obserwatorem
I całej Akademiji naonczas rektorem,
Przecież w końcu katedrę i teleskop rzucił,
Do klasztoru, do cichej celi swej powrócił
I tam umarł przykładnie.
Jezuici w kosmosie
To już kolejny członek Towarzystwa Jezusowego, który ma „swoją” asteroidę w Układzie Słonecznym. W lutym 2023 r. został w ten sposób uhonorowany polski jezuita o. Robert Janusz, współpracujący obecnie z Watykańskim Obserwatorium Astronomicznym. W sumie 35 asteroid nosi imiona jezuitów.
Skąd taka popularność duchowych synów św. Ignacego Loyoli w świecie astronomii (a może raczej – w całym Układzie Słonecznym 😀)? Począwszy od XVII wielu jezuitów zajmowała się astronomią i wielu odniosło w tej dziedzinie sukcesy. Oczywiście istnieje też asteroida Ignatius, upamiętniająca św. Ignacego.
Źródła: Watykańskie Obserwatorium Astronomiczne, serwis Urania. Postępy Astronomii
Dziś świętujemy...